Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego to jedna z instytucji prawa cywilnego, która uległa nowelizacji w 2023 roku. Złożenie tego oświadczenia każdorazowo wymaga uzyskania zgody sądu opiekuńczego. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym zarówno uzyskanie zgody jaki i samo złożenie oświadczenia musiało nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia, kiedy spadkobierca dowiedział o się o swoim powołaniu do spadku.
Od 15 listopada 2023 roku ustawodawca wprowadził w zakresie odrzucenia spadku w imieniu małoletniego istotną zmianę. Zgodnie z art. 1015 § 1 (1) kodeksu cywilnego do zachowania 6 – miesięcznego terminu wystarcza złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Co niezwykle istotne, jeżeli złożenie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zezwolenia sądu, bieg terminu do złożenia oświadczenia ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego w tym przedmiocie (art. 1015 § 1 (2) kodeksu cywilnego).
W uzasadnieniu ustawy wskazano, iż zagadnienie wpływu wszczęcia postępowania o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka na bieg terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w orzecznictwie Sądu Najwyższego jest rozstrzygane niejednolicie. W judykaturze wskazywano wielokrotnie na ratio legis wprowadzenia krótkiego sześciomiesięcznego terminu zawitego do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jakim jest potrzeba jak najszybszego ustalenia kręgu spadkobierców w interesie ich samych, jak również wierzycieli spadku i innych uczestników obrotu prawnego. Te względy nie mogą jednak przysłaniać potrzeby ochrony interesów tych spadkobierców, którzy, w przeciwieństwie do spadkobierców mających pełną zdolność do czynności prawnych, doznają istotnych ograniczeń w możliwości swobodnego odrzucenia spadku. Na potrzebę wprowadzenia odpowiedniej regulacji zwracał uwagę również Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniu z dnia 14 grudnia 2020 r. skierowanym do Ministra Sprawiedliwości.
Zgodnie z przepisami przejściowymi jeżeli termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie upłynął przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. przed 15 listopada 2023 roku, stosuje się przepisy znowelizowane.
