Doręczenie pierwszego pisma procesowego przez komornika – czyli słów kilka o art. 139(1) § 1 kpc
Przewidziana w art. 1391 § 1 kodeksu postępowania cywilnego instytucja doręczenia pierwszego pisma procesowego przez komornika wprowadzona została nowelizacją kodeksu postępowania cywilnego z dnia 4 lipca 2019 roku, która weszła w życie z dniem 7 listopada 2019 roku. W uzasadnieniu projektu ustawy wyjaśniono, że potrzeba uchwalenia tego przepisu wynikła z doniosłości problemu skuteczności doręczenia pozwanemu pierwszego pisma procesowego w sprawie, które wywołuje potrzebę podjęcia obrony jego praw. Oceny tej sąd dokonuje często na podstawie adnotacji doręczyciela pocztowego na zwrotnym potwierdzeniu odbioru przesyłki o treści „drzwi zamknięte”. Wówczas sąd nie dysponuje innymi danymi i jest zmuszony do zaufania powodowi, że podał w pozwie faktyczny adres pozwanego, co nie zawsze ma miejsce. Skutkiem błędnego uznania takiego wadliwego doręczenia za prawidłowe jest pozbawienie pozwanego możliwości obrony jego praw w toku postępowania i narażenie go na konieczność składania wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka zaskarżenia, gdy na etapie postępowania egzekucyjnego poweźmie wiadomość o istnieniu tytułu wykonawczego. Takim sytuacjom, polegającym na prowadzeniu fikcyjnych procesów, ma zapobiec wprowadzenie możliwości doręczenia pozwanemu pisma wszczynającego postępowanie w sprawie przez komornika.
Zastosowanie normy art. 1391 § 1 kodeksu postępowania cywilnego znajduje zastosowanie po spełnieniu licznych przesłanek w tym przepisie przewidzianych, do których należą: po pierwsze, w toku dotychczasowego postępowania w sprawie, bez względu na jego fazę, pozwanemu skutecznie nie doręczono żadnego pisma, po drugie, w sprawie nie ma zastosowania art. 139 kodeksu postępowania cywilnego lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, po trzecie, pozwany pomimo powtórzenia czynności zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1 zdanie drugie kodeksu postępowania cywilnego nie odebrał odpisu pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw. Wówczas obowiązek skutecznego dopełnienia czynności doręczenia obciąża powoda. Zawiadamiając powoda o ciążącym na nim obowiązku, przewodniczący równocześnie przesyła mu odpis pisma do pozwanego i zobowiązuje go do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.
Powoda obciąża obowiązek uzyskania i złożenia do akt sprawy w terminie 2 miesięcy od doręczenia mu przez sąd pisma zawierającego zobowiązanie potwierdzenia doręczenia pisma pozwanemu albo zwrócenia pisma i wskazania aktualnego adresu pozwanego lub też powód przedstawia inny miarodajny dowód pozwalający na stwierdzenie, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie.
Po bezskutecznym upływie wyznaczonego w art. 1391 § 2 kodeksu postępowania cywilnego powodowi terminu 2 miesięcy postępowanie w sprawie ulega zawieszeniu. O następstwach niewywiązania się z nałożonego zobowiązania powód działający osobiście w tej fazie postępowania powinien być zawiadomiony w skierowanym do niego piśmie zawierającym treść zobowiązania do doręczenia pisma. W tym przedmiocie, jak też w kwestii doręczenia pisma pozwanemu zamieszkującemu poza granicami kraju omawiana ustawa się nie wypowiada.
