Centralny Rejestr Umów

Centralny Rejestr Umów jest nowym instrumentem realizacji zasady jawności i przejrzystości finansów publicznych. Zalicza się także do szeroko rozumianej kategorii instrumentów umożliwiających społeczną kontrolę działalności państwa. Dotychczas udostępnianie rejestrów umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych odbywało się na podstawie przepisów ustawy o dostępie do informacji, bądź to w trybie udostępnienia na wniosek, bądź (poprzez publikację rejestru umów w Biuletynie Informacji Publicznych danego podmiotu. O ile rejestry umów publikowane są w BIP-ach wielu podmiotów, tak szczebla centralnego, jak i samorządowego, to nie jest to praktyka powszechna, a forma rejestru, jak i zakres udostępnianych informacji, często znacznie się różni i utrudnia sprawowanie realnej kontroli gospodarowania finansami publicznymi przez obywateli. Zgodnie z art. 34a ust. 1 ustawy o finansach publicznych – w brzmieniu obowiązującym od 01 lipca 2022 roku – rejestr będzie dotyczył umów zawartych przez jednostki sektora finansów publicznych. 

W rejestrze umów zamieszczane będą informacje o umowach zawartych w formie pisemnej, dokumentowej, elektronicznej albo innej formie szczególnej, których wartość przedmiotu przekracza 500 zł. Centralny Rejestr Umów ma obejmować: numer umowy – o ile taki nadano, datę i miejsce zawarcia umowy, okres obowiązywania umowy, oznaczenie stron umowy, w tym przedstawicieli stron, określenie przedmiotu umowy, wartość przedmiotu umowy oraz informacje o źródłach i wysokości współfinansowania przedmiotu umowy. Wzór rejestru umów określi Minister Finansów w drodze rozporządzenia, mając na uwadze konieczność zapewnienia kompletności, jednolitości i przejrzystości informacji zamieszczanych w tym rejestrze oraz łatwości wyszukiwania tych informacji. Na rozporządzenie przyjdzie nam jeszcze poczekać. 

Co niezwykle istotne zgodnie z przepisem przejściowym zawartym w art. 13 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, w rejestrze umów zamieszcza się informacje o umowach zawartych od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 01 stycznia 2022 roku. Oznacza to konieczność sięgnięcia wstecz, aby zadośćuczynić obowiązkowi ustawowemu.